2.9.1(3). Spraakverstaan in aanwezigheid van stoorgeluid
Print Friendly, PDF & Email

2.9.1.1(3). Frequenties die een rol spelen i.v.m. spraak

In Hfdst.2.2.1(2) zagen wij dat het oor in principe gevoelig is voor frequenties tussen de 20 en 20000 Hz, bij geluidsni­veaus die kunnen liggen tussen 0 en 120 dB SPL. Het totale gebied van mogelijkheden noemt men het ‘gehoorveld’. Spraak als fysisch gegeven bestrijkt maar een beperkt deel van dit totaal van hoorbare signalen. Het gearceerde gedeelte in Fig.1 geeft aan welke frequenties en geluidsniveaus bij spraak een rol spelen. Het gaat hier om spraakklanken gemeten dicht bij de mond van de sprekende persoon. Het centrum van dit gebied ligt bij 1000 Hz en bij een niveau van 60 dB SPL. Bepaalt men meer algemeen het spectrum van lopende spraak op een zekere afstand van de spreker dan blijkt dat de frequenties rond de 500 à 1000 Hz het sterkst vertegenwoordigd zijn.

Fig.1. De ‘spraakbanaan’. De drempelcurve is gebaseerd op data van Sivian and White, 1933.

2.9.1.2(3). STI en spraakverstaan

De STI is oorspronkelijk ontwikkeld voor het testen van communicatiesystemen. Uitvoerig, voor vele typen storingen, is experimenteel geverifieerd dat er een redelijk eenduidig verband is tussen de STI en het verstaan van spraak (Houtgast et al., 1980; Houtgast, 1985). Dergelijke metingen werden uitgevoerd met normaalhorende luisteraars. Een belangrijke volgende stap, essentieel voor de toepassing van het STI concept voor slechthorenden, werd gezet door Duquesnoy en Plomp (1980). Zij toonden aan dat, voor diverse combinaties van nagalm en stoorlawaai, de STI bepalend is voor het verstaan van spraak, niet alleen voor normaalhorenden, maar ook voor groepen ouderen met een toenemende mate van presbyacusis. In Fig.2  zijn een aantal meetpunten weergegeven die ontleend zijn aan die studie. Het illustreert dat voor elke groep (geselecteerd naar leeftijd) een bepaald niveau van spraakverstaan (50% van eenvoudige zinnen goed verstaan) bereikt wordt bij een bepaalde STI waarde, en dat met het toenemen van de leeftijd (meer presbyacusis) een hogere STI waarde vereist is.

Fig.2. De ‘Spraak Transmissie Index’ (STI) als functie van de nagalmtijd T voor een groep normaalhorenden (R) en vier groepen slechthorenden (presbyacusis), weergegeven door de lijnstukken A, B, C en D. De gemiddelde leeftijden van de groepen A, B, C en D zijn respectievelijk 65, 65, 74 en 77 jaar. De gestreepte lijnen geven de STI als functie van de nagalmtijd.

Literatuur

  1. ANSI S3.5-1997. American national standard methods for calculating of the speech intelligibility index. American National Standards Institute, New York, 1997.
  2. ANSI S3.5-1969. American national standard methods for the calculation of the articulation index. American National Standards Institute, New York, 1969.
  3. Bacon SP, Opie JM, Montoya DY. The effects of hearing loss and noise masking on the masking release for speech in temporally complex backgrounds. J Speech Language Hear Res 1998;41:549-563.
  4. Berger EH. Re-examination of the low-frequency (50-1000 Hz) normal threshold of hearing in free and diffuse sound fields. J Acoust Soc Am 1981; 70:1635-1645.
  5. Bosman AJ, Smoorenburg GF. (1995) Intelligibility of Dutch CVC syllables and sentences for listeners with normal hearing and with three types of hearing impairment. Audiology 34:260-284.
  6. Bronkhorst AW, Plomp R. The effect of head-induced interaural time and level differences on speech intelligibility in noise. J Acoust Soc Am 1988;92:1508-1516.
  7. Bronkhorst AW, Plomp R. Binaural speech intelligibility in noise for hearing-impaired. J Acoust Soc Am 1989;86:1374-1383.
  8. Bronkhorst AW. Binaural aspects of speech perception in noise. Proefschrift Vrije Universiteit Amsterdan, 1990.
  9. Bronkhorst AW, Plomp R. Effect of multiple speechlike maskers on binaural recognition in normal and impaired hearing. J Acoust Soc Am 1992;83:3132-3139.
  10. Bruel & Kjaer Technical Review No.3, on RASTI, 1985.
  11. Carlyon RP, Moore BCJ. Detection of tones in noise and the ‘severe departure’ from Weber’s law. J Acoust Soc Am 1986;79,461-464.
  12. Ching T, Dillon H, Byme D. Prediction of speech recognition from audibility and psychoacoustic abilities of hearing-impaired listeners. In ‘Modeling Sensorineural Hearing Loss’, Jestaedt W (ed.), 1997, Erlbaum, Hillsdale, NY.
  13. Ching TYC, Dillon H, Byme D. Speech recognition of hearing impaired listeners: Predictions from audibility and the limited role of high frequency amplification. J Acoust Soc Am 1998;103:1128-1140.
  14. Divenyi PL, Haupt KM. Audiological correlates of speech understanding deficits in elderly listeners with mild-to-moderate hearing loss II. Correlation Analysis. Ear Hear 1997;18:100-113.
  15. Divenyi PL, Haupt KM. Audiological correlates of speech understanding deficits in elderly listeners with mild-to-moderate hearing loss III. Factor representation. Ear Hear 1997;18:189-201.
  16. Drullman R. Intelligibility of temporally degraded speech. Proefschrift Vrije Universiteit, Amsterdam, 1994.
  17. Drullman R. Temporal envelope and fine structure cues for speech intelligibility. J Acoust Soc Am 1995;97,585-592.
  18. Duquesnoy AJ, Plomp R. Effect of Reverberation and Noise on the Intelligibility of Sentences in Cases of Presbyacusis. J Acoust Soc Am 1980;68:537-544.
  19. Duquesnoy AJ.Speech intelligibility of the hearing impaired. Proefschrift Vrije Universiteit Amsterdam, 1982.
  20. Duquesnoy AJ. The intelligibility of sentences in quiet and in noise in aged listeners. J Acoust Soc Am 1983;74:1136-1144.
  21. Festen JM, Plomp R. Effects of fluctuating noise and interfering speech on the speech-reception threshold for impaired and normal hearing. J Acoust Soc Am 1990;88:1725-1736.
  22. Fletcher H. The perception of speech sounds by deafened persons. J Acoust Soc Am 1952;24:490-497.
  23. Fletcher H. Speech and hearing in Communication. D van Nostrand Company, Inc., Toronto etc., 1953.
  24. Freyman RL, Nelson, DA. Frequency discrimination as a function of tonal duration and excitation-pattern slopes in normal and hearing-impaired listeners. J Acoust Soc Am 1986;79:1034-1044.
  25. Freyman RL, Nelson DA. Frequency discrimination of short­ versus long-duration tones by normal and hearing-impaired listeners. J Speech Hear Res 1987;30: 28-36.
  26. Glasberg BR, Moore BC. Psychoacoustic abilities of subjects with unilateral and bilateral cochlear hearing impairments and their relationship to the ability to understand speech. Scand Audiol 1989; Suppl 32:1-25.
  27. Glasberg BR, Moore BC. Auditory filter shapes in subjects with unilateral and bilateral cochlear impairments. J Acoust Soc Am 1986;79:1020­-1033.
  28. Glasberg BR, Moore BC. Psychoacoustic abilities of subjects with unilateral and bilateral cochlear hearing impairments and their relationship to the ability to understand speech. Scand Audiol 1989; Suppl 32:1-25.
  29. Hall JW, Wood EJ. Stimulus duration and frequency discrimination for normal-hearing and hearing-impaired listeners. J Speech Hear Res 1984;27:252-256.
  30. Hogan CA, Turner CW. High-frequency audibility: Benefits for hearing-impaired listeners. J Acoust Soc Am 1998;104:432-444.
  31. Houtgast T en Steeneken HJM. Beoordelen van spraakcommunicatiekanalen langs fysische weg. Publicatie Nederlands Akoestisch Genootschap 1970;18:22-29.
  32. Houtgast T, Steeneken HJM, Plomp R. Predicting Speech Intelligibility in Rooms from the Modulation Transfer Function. I. General Room Acoustics. Acustica 1980;46:60- 72.
  33. Houtgast T. The Effect of Ambient Noise on Speech Intelligibility in Classrooms. Applied Acoustics 1981;14:15-25.
  34. Houtgast T, Steeneken HJM. A review of the MTF concept in room acoustics and its use for estimating speech intelligibility in auditoria. J Acoust Soc Am 1985;77:1069-1077.
  35. Kramer SE. Persoonlijke communicatie, 2000.
  36. Lee LW, Humes LE. Evaluating a speech-reception threshold model for hearing-impaired listeners. J Acoust Soc Am 1993;93:2879-2885.
  37. Moore BCJ. Perceptual consequences of cochlear hearing loss and their implications for the design of hearing aids. Ear Hear 1996;17:133-161.
  38. Moore BCJ, Glasberg BR, Plack CJ, Biswas AK. The shape of the ear’s temporal window. J Acoust Soc Am 1988; 83:1102-1116.
  39. Moore BCJ, Raab DH. Pure-tone intensity discrimination: some experiments relating to the ‘near-miss’ to Weber’s law. J Acoust Soc Am 1974;55:1049-1054.
  40. Noordhoek IM, Drullman R. Effect of reducing temporal intensity modulations on sentence intelligibility. J Acoust Soc Am 1997;101:498-502.
  41. Noordhoek IM, Houtgast T, Festen JM. Measuring the threshold for speech reception by adaptive variation of the signal bandwidth. I. Normal-hearing listeners. J Acoust Soc Am 1999;105:2895-2902.
  42. Noordhoek IM. Intelligibility of narrow-band speech and its relation to auditory functions in hearing impaired listeners. Proefschrift Vrije Universiteit Amsterdam, 2000.
  43. Noordhoek IM, Houtgast T, Festen JM. Measuring the threshold for speech reception by adaptive variation of the signal bandwidth. II. Hearing impaired listeners. J Acoust Soc Am 2000;107:1685-1696.
  44. Noordhoek IM, Houtgast T, Festen JM. Relations between intelligibility of narrow-band speech and auditory functions, both in the 1-kHz frequency region. J Acoust Soc Am 2001;109:1197-212.
  45. Oxenham, AJ, Moore BCJ. Additivity of masking in normally hearing and hearing-impaired subjects. J Acoust Soc Am 1995;98:1921-1934.
  46. Oxenham AJ, Moore BCJ, Vickers DA. Short-term temporal integration: Evidence for the influence of peripheral compression. J Acoust Soc Am 1997;101:3676-3687.
  47. Patterson RD, Nimmo-Smith DL, Weber DL, Milroy R. The deterioration of hearing with age: Frequency selectivity, the critical ratio, the audiogram, and speech threshold. J Acoust Soc Am 1982;72:1788-1803.
  48. Pavlovic CV. Derivation of primary parameters and procedures for use in speech intelligibility predictions. J Acoust Soc Am 1987;82:413-422.
  49. Pavlovic CV, Studebaker GA, Sherbecoe RL. An articulation index based procedure for predicting the speech recognition performance of hearing­ impaired individuals. J Acoust Soc Am 1986;80:50-57.
  50. Plomp R. Slechthorendheid en het beperkte nut van een hoortoestel. Tijdschrift Sociale Geneeskunde 1977;55:604-613.
  51. Plomp R, Mimpen AM. Speech-reception threshold for sentences as a function of age and noise level. J Acoust Soc Am 1979;66:1333-1342.
  52. Plomp R. Auditory handicap of hearing impairment and the limited benefit of hearing aids. J Acoust Soc Am 1978; 63:533-549.
  53. Plomp R, Mimpen AM. Effect of the Orientation of the Speaker’s Head and the Azimuth of a Noise Source on the Speech-Reception Threshold for Sentences. ACUSTICA 1981;48:325-328.
  54. Plomp R. A signal-to-noise ratio model for the speech-reception threshold of the hearing impaired. J Speech Hear Res 1986;29:146-154.
  55. Plomp R. The negative effect of amplitude compression in multichannel hearing aids in the light of the modulation-transfer function. J Acoust Soc Am 1988;83:2322-2327.
  56. Plomp R, Mimpen AM. Improving the reliability of testing the speech reception threshold for sentences. Audiology 1979;18:43-52.
  57. Rosen S, Fourcin A. Frequency selectivity and the perception of speech. In ‘Frequency Selectivity in Hearing’, Moore BCJ (ed,). Academic Press, London, 1986:373-487.
  58. Schroder AC, Viemeister NF, Nelson DA. Intensity discrimination in normal-hearing and hearing-impaired listeners. J Acoust Soc Am 1994;96:2683­2693.
  59. Sivian LJ, White SD. Minimum audible fields. J Acoust Soc Am 1933;4:288-321.
  60. Smoorenburg GF. Speech reception in quiet and in noisy conditions by individuals with noise-induced hearing loss in relation to their tone audiogram. J Acoust Soc Am 1992;91:421-437.
  61. Steeneken HJM, Houtgast T. A physical method for measuring speech transmission quality. J Acoust Soc Am 1980;67:318-326.
  62. Stevens SS. Calculation of the loudness of complex noise. J Acoust Soc Am 1956;28:807-832.
  63. Summerfield Q. Speech perception in normal and impaired hearing . British Medical Bulletin 1987;43:909-925.
  64. Ter Keurs M. Intelligibility of spectrally smeared speech. Proefschrift Vrije Universiteit, Amsterdam, 1992.
  65. Turner CW, Zwislocki JJ, Filion PR. Intensity discrimination determined with two paradigms in normal and hearing-impaired subjects. J Acoust Soc Am 1989;86:109-115.
  66. Tyler RS. Frequency resolution in hearing-impaired listeners. In ‘Frequency Selectivity in Hearing’, Moore BCJ (ed,). Academic Press, London;1986:309-371.
  67. Tyler RS, Summerfield Q, Wood EJ, Fernandes MA. Psychoacoustic and phonetic temporal processing in normal and hearing­ impaired listeners. J Acoust Soc Am 1982;72:740­ 752.
  68. Van Buuren RA, Festen JM, Houtgast T. Evaluation of a wide range of amplitude-frequency responses for the hearing-impaired. J Speech Hear Res 1995;38:211-221.
  69. Van Buuren RA, Festen JM, Houtgast T. Compression and expansion of the temporal envelope: Evaluation of speech intelligibility and sound quality. J Acoust Soc Am 1999;105:2903-2913.
  70. Van den Brink WAC, Houtgast T. Efficient across-frequency integration in short-signal detection. J Acoust Soc Am 1990;87:284-291.
  71. Van den Brink WAC, Houtgast T. Spectro-temporal integration in signal detection. J Acoust Soc Am 1990;88:1703-1711.
  72. Van Dijkhuizen JN, Festen JM, Plomp R. The effect of frequency selective attenuation on the speech-reception threshold of sentences in conditions of low-frequency noise. J Acoust Soc Am 1991;90:885-894.
  73. Versfeld NJ, Daalder L, Festen JM, Houtgast T. Method for the selection of sentence materials for efficient measurement of the speech reception threshold. J Acoust Soc Am 2000;107:1671-1684.

Auteur

Lamoré, Houtgast

Revisie

december 2016